Big Tech: Vuur met vuur

De groeiende dominantie van Big Tech heeft niet alleen de digitale wereld in haar greep, maar ondermijnt ook de fundamenten van onze democratische samenlevingen. Regelgeving zoals de GDPR, de Digital Services Act (DSA), en boetes van honderden miljoenen euro’s hebben tot nu toe onvoldoende effect gehad. Dit is geen gebrek aan intentie, maar aan daadkracht. Europa blijft gevangen in symbolische acties zonder structurele verandering, terwijl de VS en China met Big Tech en overheidsbeleid grote stappen vooruit zetten. Het is tijd dat Europa vuur met vuur bestrijdt en een eigen technologische tegenmacht opbouwt.

Een falende Europese strategie

Laten we de realiteit onder ogen zien: de huidige aanpak van de EU heeft niet gewerkt. Onderzoeken gefinancierd door de EU zelf, zoals het rapport van het European Parliamentary Research Service (EPRS) over de impact van Big Tech op democratieën (2023), laten zien dat:

1. Boetes slechts de kosten van zakendoen zijn: Techbedrijven zoals Meta, Google en Amazon hebben boetes van honderden miljoenen euro’s betaald. Maar voor bedrijven met miljardenwinsten is dit een druppel op een gloeiende plaat. De kern van hun verdienmodellen, zoals gerichte advertenties gebaseerd op gebruikersdata, blijft intact.

2. Handhaving te traag en versnipperd is: Lidstaten verschillen sterk in de interpretatie en toepassing van Europese regelgeving, wat leidt tot inconsistenties en vertragingen. Hierdoor blijven techgiganten vaak buiten schot.

3. Afhankelijkheid blijft groeien: Europa blijft afhankelijk van Amerikaanse en Chinese technologieën, zowel op het gebied van hardware (zoals halfgeleiders) als software (zoals cloud computing en sociale media). Deze afhankelijkheid beperkt de geopolitieke autonomie van de EU.

Waarom Big Tech gevaarlijk is voor democratie

De verwevenheid van Big Tech met politieke macht, zoals zichtbaar in de VS met Elon Musk, Mark Zuckerberg en Donald Trump, laat zien hoe deze bedrijven massapsychologie manipuleren. Ze vormen een gevaarlijke combinatie van economische dominantie, politieke invloed en technologische controle. Voorbeelden hiervan zijn:

• Desinformatiecampagnes: Via algoritmes die polarisatie en engagement stimuleren, worden kiezers blootgesteld aan misleidende informatie. Dit heeft directe gevolgen voor verkiezingsuitkomsten.

• Beperking van concurrentie: Big Tech koopt concurrenten op of marginaliseert hen via marktdominantie, wat innovatie belemmert en de markt concentreert.

• Datacolonialisme: Europese burgers leveren waardevolle data die voornamelijk in handen komt van niet-Europese bedrijven, wat economische waarde en privacy schaadt.

Een alternatieve visie: een Europese technologische tegenmacht

De oplossing ligt niet alleen in strengere regelgeving, maar in het opbouwen van een eigen technologische macht. Dit vereist:

1. Massieve investeringen in technologie De EU moet investeren in R&D, startups en scale-ups in strategische sectoren zoals kunstmatige intelligentie, quantum computing en halfgeleiders. Dit kan via het versterken van bestaande initiatieven zoals Horizon Europe en het oprichten van een Europees Techfonds dat zich richt op duurzame en ethische innovatie.

2. Een Europees innovatie-ecosysteem Europa moet een ecosysteem ontwikkelen waarin samenwerking tussen bedrijven, universiteiten en overheden centraal staat. Succesvolle voorbeelden zijn te vinden in het Fraunhofer-model in Duitsland, waar toegepaste wetenschap wordt vertaald naar concrete innovaties.

3. Ethische en aantrekkelijke alternatieven Europese platforms kunnen zich onderscheiden door privacy en ethiek centraal te stellen. Initiatieven zoals Solid, een project van Tim Berners-Lee, laten zien dat technologie anders kan worden vormgegeven.

4. Geopolitieke onafhankelijkheid Het ontwikkelen van eigen infrastructuur (denk aan cloud, chips en AI) vermindert de afhankelijkheid van niet-Europese machten. Projecten zoals de European Cloud Initiative (Gaia-X) zijn goede stappen, maar missen nog de schaal en urgentie die nodig is.

5. Duidelijke politieke visie Politici moeten verder kijken dan korte termijn populariteit en een verbindend verhaal bieden over waarom technologische soevereiniteit essentieel is. Dit verhaal moet gericht zijn op kansen: banencreatie, innovatie, en bescherming van onze democratische waarden.

Lessen trekken uit falend beleid

Het erkennen van mislukkingen is geen zwakte, maar een voorwaarde voor groei. Europa moet:

• Transparanter worden over beleidsuitvoering: Open evaluaties van de impact van de GDPR en DSA kunnen inzicht geven in wat wel en niet werkt.

• Sneller handelen: Regelgeving moet worden gekoppeld aan concrete actieplannen en deadlines.

• Meer samenwerken: Lidstaten moeten een gezamenlijke strategie ontwikkelen, ondersteund door een centraal handhavingsmechanisme.

De strijd tegen Big Tech vraagt om meer dan regels; het vraagt om visie, durf en strategische investeringen. Europa kan zich niet langer veroorloven om achter de feiten aan te lopen. Het is tijd om vuur met vuur te bestrijden en een technologische tegenmacht te worden die innovatie, ethiek en democratie in balans houdt. Alleen dan kunnen we echt onafhankelijk en toekomstbestendig zijn.

Wat vind jij? Moet Europa een radicale koerswijziging maken? Hoe kunnen we deze visie realiseren? Laten we samen het debat aanwakkeren, en actie ondernemen.

Als je meer interesse hebt in mijn visie, lees dan ook onderstaande werken.

https://aldewereldconsultancy.nl/essay-or-hoe-technologie-ons-mens-maakt

https://aldewereldconsultancy.nl/europas-echte-uitdaging-van-chinaprobleem-naar-kans-voor-groei